تعریف برخی اصطلاحات رایج در شیمی

کلمه‏ی شیمی از یک اصطلاح مصری " chem" به معنی زمین مشتق شده است. مطالعه‏ی شیمی از هزاران سال پیش شروع شده است. اعتقاد بر این است که کیمیاگری اساس شیمی معدنی مدرن امروز می‏باشد. زمان‏های زیادی، دانشمندان از شیمی به عنوان علم مرکزی یاد می‏کردند، مطالعه‏ی علم شیمی برای شاخه‏های مختلف دیگر مانند فیزیک، زیست شناسی، زمین شناسی، نجوم و غیره ضروری می‏باشد.
در این مقاله با برخی اصطلاحات رایج در شیمی آشنا خواهیم شد.
اشعه‏ی کاتدی: این اشعه می‏تواند به عنوان جریان الکترون‏های آزاد شده توسط الکترود منفی یا کاتد در یک لوله‏ی خلاء تعریف گردد.
کاتیون: یک ذره‏ی باردار مثبت.
زنجیره‏ی واکنش: مجموعه‏ای از واکنش‏ها که در آن محصول یا محصول جانبی آغازگر واکنش بیشتر هستند.
قانون کارل: قانون کارل یک رابطه بین حجم و دمای مواد گازی را ایجاد می‏کند. مطابق با این قانون، در فشار ثابت حجم یک گاز ایده آل با افزایش دما افزایش می‏یابد.
پیوندهای شیمیایی: نیروی جاذبه‏ای که دو یا چند اتم را به منظور تشکیل یک ترکیب به هم متصل می‏کند، پیوند شیمیایی می‏نامند.
عنصر شیمیایی: هر نوع ماده‏ی شیمیایی ایجاد شده از تنها یک نوع اتم.
واکنش شیمیایی: فرایندی که در آن اتم‏های یک یا چند ماده‏ی شیمیایی به منظور تولید محصولات جدید با ترکیب و خواص متفاوت با هم واکنش می‏دهند.
احتراق: احتراق یک فرایند شیمیایی بوده که در آن یک واکنش بین یک سوخت و یک اکسید کننده رخ داده و مقدار زیادی گرما و نور آزاد می‏شود.
پیوند کوالانسی: یک نوع پیوند شیمیایی بوده که از به اشتراک گذاری الکترون بین اتم‏های واکنش‏دهنده ایجاد می‏شود.
تبلور: فرایندی که منجر به تشکیل یک کریستال با شکل منظم به صورت طبیعی یا مصنوعی می‏گردد.
عناصر D – گذار (فلزات) عناصری که دارای اوربیتال های d ناقص بوده و متعلق به بلوک d جدول تناوبی می‏باشند.
اوربیتال‏های – D : سومین سطح انرژی اتم که می‏تواند توسط الکترون‏ها اشغال شود. هر اوربیتال D شامل پنج مجموعه از اوربیتال ها می‏باشد.
نظریه‏ی اتمی دالتون: این نظریه بیان می‏کند که عناصر از ذرات بسیار کوچکی به نام اتم‏ها ساخته شده‏اند. نظریه‏ی دالتون همچنین بیان می‏کند که اتم‏های هر عنصر یکسان هستند.
آب شونده: خصوصیت یک ماده که به راحتی رطوبت موجود در جو را جذب کرده و به یک مابع تبدیل می‏شود.
دوتریوم: دوتریوم یک ایزوتوپ از هیدروژن بوده که سنگین‏تر از هیدروژن معمولی می‏باشد. این امر به این دلیل است که دوتریوم دارای یک نوترون در هسته‏ی خود بوده که در هسته‏ی هیدروژن معمولی وجود ندارد.
واکنش جابجایی: یک نوع از واکنش شیمیایی بوده که در آن یک عنصر از یک ترکیب به منظور تشکیل یک ترکیب جدید توسط عنصر دیگر جایگزین می‏گردد.
تقطیر: فرایند فیزیکی جداسازی ترکیبات متنوع از یک مخلوط مایع بر اساس نقاط جوش آن‏ها، تقطیر نامیده می‏شود.
اتم دهنده: یک اتم دهنده یک الکترون خود را به یک اسید لوئیس به منظور تشکیل یک ترکیب هماهنگ، اهدا کرده و یا به اشتراک می‏گذارد.
پیوند دوگانه: یک نوع پیوند کوالانسی بوده که در آن جفت الکترون‏ها بین دو اتم واکنش دهنده به اشتراک گذاشته می‏شوند.
نمک دوگانه: یک نوع نمک بوده که شامل دو یا چند کاتیون یا آنیون می‏باشد. در یک حالت حل شده، نمک دوگانه به منظور تشکیل دو نمک دوگانه‏ی مختلف یونیزه می‏شود.
سلول های خشک: یک سلول الکتروشیمیایی بوده که در آن الکترولیت به شکل مایع نیست، اما به شکل یک خمیر با محتوای رطوبت پایین می‏باشد.
الکترود: در یک سلول الکتروشیمیایی، یک الکترود می‎تواند به عنوان یک سطح که بر روی آن انتقال الکترون‏ها اتفاق می‏افتد، تعریف می‏شود.
الکترولیت: الکترولیت یک ماده‏ی شمییایی بوده که در حالت آبی یا حالت مذاب به یون‏ها تجزیه شده و به عنوان یک محیط برای هدایت الکتریکی عمل می‏کند.
الکترون: یک ذره‏ی زیر اتمی با بار منفی بوده که حول هسته‏ی یک اتم می‏چرخد.
کشش الکترون: کشش الکترون یک اتم یا ذره‏ی مولکول، تغییر انرژی بوده که در نتیجه‏ی افزودن یا حذف یک الکترون از یک اتم یا مولکول دارای بار خنثی اتفاق می‏افتد.
پیکربندی الکترونی: آرایش الکترون‏ها در اوربیتال‏های یک اتم به عنوان پیکربندی الکترونی شناخته می‏شود.
الکترونگاتیویته: در یک پیوند کوالانسی بین دو اتم متفاوت، الکترونگاتیویته می‏تواند به عنوان توانایی اتم یک عنصر به منظور جذب الکترون‏های لایه‏ی ظرفیت به سمت خود تعریف شود.
امولسیون: یک امولسیون مخلوطی از دو یا چند ماده‏ی مایع بوده که اجزاء غیر قابل اختلاط با همدیگر هستند.
واکنش گرماگیر: یک نوع واکنش شیمیایی بوده که در آن انرژی گرمایی در طول فرایند جذب می‏گردد.
آنتالپی: یک خصوصیت ترمودینامیکی از یک ماده بوده که به منظور تعیین محتوای گرمای از هر مقدار معین آن مورد استفاده قرار می‏گیرد.
آنتروپی: یک خصوصیت ترمودینامیکی بوده که به منظور اندازه گیری انرژی یک سیستم معین که نمی‏تواند جهت انجام هر نوع کار خارجی به کار رود، مورد استفاده قرار گیرد.
واکنش گرماده: یک نوع واکنش شیمیایی بوده که در طول فریند انرژی گرمایی آزاد می‏کند.
تخمیر: در بیوشیمی، تخمیر فرایندی بوه که در آن مولکول‏های آلی پیچیده‏ی بزرگ به اشکال ساده‏تر شکسته شده و آنزیم‏ها به عنوان کاتالیزگر عمل می‏کنند.
قانون اول ترمادینامیک: بر اساس قانون اول ترمودینامیک، انرژی نه ایجاد می‏شود و نه از بین می‏رود. این انرژی تنها می‏تواند از یک نوع به نوع دیگر تبدیل شود.
فلورسانس: نور قابل مشاهده‏ی ساطع شده توسط یک ماده، بعد از جذب نور از یک طول موج متفاوت (عمدتا طول موج طولانی‏تر از نور قابل مشاهده).
سوخت‏های فسیلی: این سوخت‏ها منبع تمام نشدنی از انرژی بوده که غنی از هیدروکربن‏ها می‏باشند. آن‏ها در نتیجه‏ی تجزیه‏ی ماده‏ی آلی در طی میلیون‏ها سال در یک شرایط بی هوازی، تحت دما و فشار بالا تشکیل می‏شود.
تقطیر جزء به جزء: یک فرایند تقطیر بوده که در آن یک مخلوط مایع که دارای نقاط جوش مختلفی هستند با استفاده از یک ستون در دستگاه تقطیر جدا می‏شوند.
فرایند فراش: یک روش مورد استفاده برای استخراج گوگرد از معادن آن، که تحت رسوبات زیرزمینی قرار دارد.
انرژی آزاد، انرژی آزاد گیبس: د یک سیستم ترمودینامیکی با دما و فشار ثابت، انرژی آزاد یا انرژی آزاد گیبس، اندازه گیری مجموع مقدار انرژی است که می‏تواند برای انجام کار مفید مورد استفاده قرار گیرد.
رادیکال آزاد: آن اتم‏ها یا یون‏هایی که دارای یک یا چند الکترون جفت نشده در ساختار خود هستند، به عنوان رادیکال‏های آزاد شناخته می‏شوند. حضور الکترون‏های آزاد در یک رادیکال باعث واکنش پذیری بالای آن می‏گردد.
کاهش نقطه‏ی انجماد: پدیده‏ای که باعث پایین آوردن نقطه‏ی انجماد یک ماده‏ی حلال مایع بر روی افزودن یک ترکیب دیگر درون آن می‏گردد، به عنوان کاهش نقطه ی انجماد شناخته می‏شود.
سلول‏های سوخت: این سلول ها ابزاری هستند که می‏توانند انرژی الکتریکی را توسط تبدیل انرژی شیمیایی هر سوخت خاص تولید کنند.
گروه عاملی: در مولکول یک ترکیب آلی، یک مجموعه‏ی خاصی از اتم‏ها، خواص شیمیایی مولکول آلی را توصیف می‏کنند. این گروه از اتم‏ها به عنوان گروه‏های عاملی شناخته می‏شوند.
فولاد گالوانیزه: فولادی که سطح آن با یک لایه از فلز روی به منظور جلوگیری از خوردگی پوشش داده شده باشد، به عنوان فولاد گالوانیزه شناخته می‏شود.
اشعه‏ی گاما: یک نوع از تابش الکترومغناطیسی با انرژی و قدرت نفوذ بالا بوده و توسط اتم‏های عناصر رادیواکتیو انتشار می‏یابد. از آن‏جایی که قدرت نفوذ بالا دارند، اشعه‏های گاما برای پرتودرمانی به منظور درمان سرطان مورد استفاده قرار می‏گیرند.